ائلدار سارابلی
سنگ بدگوهر اگر کاسه زرین شکند
قیمت سنگ نیافزاید و زر کم نشود
شیخ سعدی
بؤیوک شاعیر سعدینین بو بیر بیتی ایله، بو سایاق سؤزه باشلاماغیم چوخدا تصادفی اولمامیشدیر. چونکی ایللر بویو دوشونجه مه دویونله نن، درین بیر دردی داشیماق، من اوچون آرتیق چتین لیگه چئوریلمیشدیر. بو درد بیزه چوخدا یاد دئییل، هامیمیز اونونلاتانیشیق. بئله دیرسه، گلین اونون علاجینا جان آتاق، یوخسا ایچیمیزدکی، بو ((میکروبلار)) و ((افعی ایلانلار))، آرتیق دامارلاریمیزا یول تاپماغا جهد گؤستریر. من بوكيچيك يازيمدا اؤنملی مقاملارا توخونا جاغام، آنجاق بونو آتیرمالی یام کی، منیم سؤزوم بیر نئچه شخص و یا بارماق سایی آداملار دئییل، بو سؤز چوخلارینین آیاغینی توتابیلر. بلکه بیرگون بو مقاله مؤلفینه ده توخونسون.
مدنیتمیزین، ادبیاتیمیزین بوگونکو آفت لرینی بیر نئجه حیصه یه بؤلمک اولار. آنجاق من بعضی مقاملارا باش وورماغی مصلحت گؤرورم. اونلاردان بیری [منم- منم لیک] اؤزونو بوش یئره یئدی گؤیلره قالدیرماقدیر. بو منفی خصوصیته، سؤزون اصل معناسیندا بو خسته لیگه توتولانلار، زمانه میزین مرض لیگی دئییل، انسان یارانان گوندن، بری بیر چوخ خسته لیک لرله یاناشی، روح دوشگونلویونه ده توتولموشدور. سؤز صرافلاری و حكيم لر، بو آغیر دردی اورتادان قالدیرماغا چالیشسالاردا، تأسفله نه اینکی بو آغير خسته ليك
محو اولمامیشدیر، بلکه گئتدیکجه آرتمیشدیر. اجتماعی حیاتدا، سیاستده بو وضعیته عصیرلر بویوراست گلمک اولوردو، آنجاق بو عیبه جر ایشین ادبیاتا، مدنیته یول آچماسی بؤیوک فاجعه لره یول آچابیلر. مثله چئوریلمیش بو شعر چوخ گؤزل سسله نير:
هرچه بگندد نمکی می زنند
وای به روزی که بگند نمک.
بوگون آذربایجان ادبیاتینی، بللی دوشمندن آرتیق هده له ین ائله همین، ایکی ـ اوچ سینیق سالخاق سؤز اؤیره نیب، اؤز قابیقلارینا سیغمایانلاردیر. گؤرونور بوگون چوخلاری، اؤز یئرینی تانیمیر، تانیسادا، اؤز یئرینی توتماق ایسته میر. آنجاق اونلار بیلمیرلر کی،هرنه دن اؤنجه ان دقیق عیاری بیزه ائل وئریر و زمان اؤز آخاری ایله، اوزه رينده كي چؤر ـ چوب لری قیراغا وورور. میرزا علی اکبر صابر دئمیشکن:
چالخالاندیقجا بولاندیقجا زامان نئهره کیمی
یاغی ـ یاغ اوسته قویور، آیرانی، آیرانلیق اولور.
گلین چوخدا اؤزوموزو یوخویا ووروب، بیزه احترام اوزره، پروفسور دوکتور، مهندس، اوستاد، معلم دئیینده، یولوموزو ایتیرمه یب، اؤزیئریمیزی يئني دن تانيب تاپاق.
ایکینجی مسئله یه گلدیکده بو بیر آز مسئولیت طلب ائدیر. آنجاق من بو دوشونجه ایله مدرن و پست مدرن دئیه، اونون ماهییتندن، محیطیندن خیر سیز حالدا، آذربایجان ادبیاتینی، یئنی لشدیرمک آدی ایله، باتلاغاچکن آداملارا، خائن گؤزوایله اولماسادا، ضرر وئریجی حساب ائدیرم. اخلاقسیزلیغی، حیاسیزلیغی تبلیغ ائتمک، انسانین حئیوانی خصوصیت لرینه اؤنم وئریب، اونو شانلی وارلیغیمیزا جالایانلارا نه آد وئرمک اولار؟! «وب سیته لرینده» بعضی اورتا و گنج نسلین، مدرن دئیه دوشونوب، یازدیقلارینا باخسا نیز هر شئی بللی اولار.
من بوتون دونیا ملت لرینین ادبی مکتب لرینه، یاراتدیغی اثرلرینه درین حؤرمتله یاناشیب، همیشه اونو اؤیرنمه یه جان آتمیشام. آنجاق هر واخت، یاد بیر دوشونجه نی، شیرین آمپل کیمی، ادبیاتیمین، دامارلارینا یئریتمه یه چالیشانلارین قارشسیندا دایانمیشام. من قطعیتله دئیه بیلرم کی، رومانتیک، رئالست، مدرن، پست مدرن و… و… کیمی گؤزل نمونه لری، ائلیمیزین بیزه میراث قویدوغو شفاهی و یازیلی ادبیاتیندا تاپماق چوخدا چتین دئییلدیر.
بوگون بوتون خالقلارین دونیا شهرتلی یازیچی و شاعیرلرین اثرلرینه یاناشساق، گؤره جه ییک، اونلارین ایلدیریم سرعتی ایله آدلارینین یاییلماسی و سینیرلاری سیندیرماسی نین یگانه سببي اؤز ملتی نین هم کئچمیش و هم ده بوگونکو وارلیغینی قورویوب، ساخلاماسی دیر. من دئدییم کیمی بوتون ادبی مکتب لره مثبت گؤزو ایله باخیب، اونلاردان چوخ فایدا لاندیغیمی سؤله يیرم، آمما اؤز خالقیمدان حیات آلديغيمين باشقا آنلامي وار.
آذربایجان کولتورونون آفت لریندن، سؤزون تام معناسیندا ((ویروس ))لاریندان بیری ده، اُولو کئچمیشیمیزی، اؤز ایچیمیزدن هده له ینلر و گؤرکملی سیمالاریمیزا منفی مناسبت بسله ین لردیر. هامییا بللی دیرکی، هر شهر ده بارماق سایی بیر نئچه آدام وارکی، مقصد یؤنلو فیکیرلرله، ادبیاتیمیزین تمللرینی اوچورماغا جان آتیرلار. آمما بری باشدان اونلارا دئییرم کی، چوخ اؤزونوزو یور ماغا گرک یوخ، چونکی سهند، ساوالان و اونلارجا بوکیمی داغلاریمیز،گونده یوز فیرتانایا شاهد اولسادا یئنه قاباقکی كيمي اؤز متانت و وقاری ایله دایانیرلار. تام قطعیتله دئییرم: نسیمی، فضولی، نظامی، شهریار، ساهر و سهندلره داش آتماق ایسته ینلرین، داشلاری، اؤز باشلارین یاراجاقدیر. بو اُولو وارلیغی دانماقلا، اوجالماق ایسته ین وارسا، اونلارين بو یوکسه لیشي، شیطانین دار آغاجیندان آسیلماسی و اوجالماسی افسانه سینه بنزر روایتینه چئوریله جکدیر.
سؤزومون سونوندا و بو ایلین قورتاریشیندا، اوزومو ائیلمیزه ادبیاتیمیزا اوره کدن یانان انسانلارا توتوب خواهش ائدیرم کی، کئچمیشیمیزی، بو گونوموزو و گله جه ییمیزی هده له ین، خسته لری اؤز آرامیزدان قوپاریب، اونلاری، روانی مریض خانالارا تانیتدیراق.
هامی بوچرچیوه دن چیخماماق شرطی ایله، اؤز موافق و مخالف نظرلرینی آشاغیداکی امیل آدرسینه گؤندره بیلرلر.
Sarabli22@yahoo.com