م. ع. فرزانه
هرگز نميرد آنكه دلش زنده شدبه عشق،
ثبت است درجريده عالم دوام ما
عزيز دوستوم، نجيب دوستوم، گؤزل انسان، پاك اوره يي انسانليغا ودوستلوغا محبت وايناملا چيرپينان انسان، انسان كرامتينه اينانان واونو اؤزونه مقدس سانان انسان، بوتون وارليغي ووجودو ايله خلقينه ويوردونا باغلي انسان، سنين آجي وگؤزله نيلمز خبريني بوگئجه ساعات اوندا ائشيتديم. آقاي ميرموسي هاشمي ائل- اوبا قايغي كشي ديسكينه- ديسكينه مالمودان تلفونلا خبري منه چاتديردي ومندن ايلك نووبه ده بو خبري تانييان وبيلنلره يئتيرمكده و اوستادين شريف عائله سينه، ايستكليلرينه ودوستلارينا باش ساغليغي وئرمكده ايكي كلمه باش ساغليغي يازماق ايسته دي. لاكين، قلم فرمان آپارمادي دئيه سن قلم ده ياخشي انسانلارين ابدي ياشاماسينا باش اگير واونلارين دونياميزدان كؤچمه سينه عناد گؤسترير … باش ساغليغي قريق- قريق كلمه لرله يازيلدي وآذربايجان آنلاينا تاپشيريلدي اونو اعلان ائتسين … سونرا من اؤزومه قاييتديم وهاچاندان هاچانا يارپاقلاري بوسون ايللرده هرطرفه سپيلميش آرشيويمين سراغينا گئتديم . اوغورلار اولسون كي بوآرادا عصريميزين مينياتور اوستادلاريندان بيري رسام مينائي نين آرشيوي ال دگمه ميش كيمي گليب بورايا چاتميشدي.
قوولوغو آچيرام سون گونلرده منه چنگيز دائمي نين طرفيندن گؤندريلميش امضانين آلتيندا گؤزل انسان علي مينائي تبريزي نين تيتره ك قلمي ايله بو سؤزلر اوخونماقدادير:
((عزيزيم وان قيمتلي عومور دوستوم اوستاد فرزانه يه محكم جان ساغليغي، اوزون عؤمور و ملي آرزولاريميزين انكشافي وحياتي ليگي اوغروندا توكنمز نائليتلر ديله يي ايله . سيزين علي مينائي تبريزي)) 2002-01-23
بونون آردينجا 19-03-1997 تاريخلي تبريك ورقه سنده او ايل نوروز بايراميني منه وحيات يولداشيم اختره تبريك دئميش و تبريكين آشاغاسيندا اؤزونون تشكيل اولموش يا اولاجاق ايران بيلگينلري نين دونيا بيلگينلرينه قوشولماق اوغروندا چاليشمالار گؤسترديگيني قيد ائدير. وبوتون آردينجا ايللر اول، اللي نئچه ايلدن سونرا، منيم آلمانا سفريمده گؤروشدوكده ايشلري نين وچاليشمالاري نين كپي سيني منه وئرندن سونرامنيم ايرانداهمان تاريخلرده تبريزين ((مهدآزادي)) روزنامه سينده يازديقيم و اورادا رسامين ماجرالي حياتيني وياراتديغي بدايعين، هنري دگريني گؤسترمكه چاليشديغيم ايكي مقاله نين ال يازما مسوده سي(پيش نويس) دورور.
بوگؤروشده اللي بئش ابلدن سونرا من علي مينائي نين اخلاقي وانساني خصلتلرينه، اونون خيرخواه وانسان سئور پسيكولوژي سينه ائله اوجور قالديغينا بلكه ده داها دا يئتگينلشمه سينه حئيران قالديم.
من اللي بئش ايل اول عليني گؤرنده اوچوخ شاققاواتلي، گؤزل سيمالي، قالين ساچلاري بيررسام يا بيركامپوزيتور(موزيسيين) نظرده تجسم ائديرن بير جوان ايدي. اونو بيردفعه من گؤي مسجدي ياغلي بويا ايله تصويرائدنده، ايش اؤنلوگو وبوتون هئيكلي اؤزو بيرجانلي تابلونو تجسم ائديردي. نئچه ايل اول آلماندا گؤردوگوم علي مينائي نين ساچلاري تؤكولموش، قاراقاشلاري آلتيندا ايشيق ساچان وپارلاق گؤزلري نين شفافليغي سونموش وحتي سيزي اينانديرماق ايسترديم هئيكلي وگؤركمي كيچيلميشديرسه ده، اونون اراده سي،انسانليق پسيكولوژيسي، ائله ويوردا اينامي آزالماميش بلكه ده قات- قات درينلشميش ونجابتي اوستونلشميشدي…
و اما منه وئرديگي كپي لرين آراسيندا يوز بؤيوك صحيفه ني دويوران اونون هنري فعاليتلري وخصوصيله اوستاد شهريارين حيدرباباسي اساسيندا چكديگي مينياتورلارين رنگي كپيه لري وآيري- آيري ساحه لرده يازيلاروآچيقلامالار واردير. اثر بوسؤزلرايله باشلايير:ناخيشلاردا دئييلمه لي سؤزوم وار!. رسملرين سسي (شهريارين حيدربابايا سلام ترانه لري نين رسملركارواني) بديعي ترتيباتي ويازاني: رسام- مينياتوريست وگؤزل صنعتلر تنقيدچيسي پروفئسور دوكتورعلي- مينائي تبريز اوغلو. ناشر …؟ مطبعه …؟ آلمان- بون 1993
اثرين سونراكي صحيفه سينده بو هيجان دوغوران نيسكيللي سؤزلري اوخويورسوز:
هرگون گئچيردي پيلله لر آلتيندان آستاجا، تا پوزماسين شيرين يوخومو صبح چاغلاري گئچدي بوگون يئنه، آچيلدي وباغلاندي(تاي) قاپي تيمدن (گوشه ده ن )گئچير بودور اييلن قامتله او .
واردير باشيندا فيلفيلي بيرچادرا(گئتديگي) گول- گول جوراب ياماقلي، قيريشميش آياق قابي… (سس سيزگئدير)… اوشاقلاري حاقيندا فكر ائدير… شعر شهريارين- اي واه مادرم، ترجمه سي م.ز.شبسترليدن دير.
شانلي وطنيميزين ملي وارليق گلستانينا قيمتلي اينجيلر بخش ائدن وفسونكارنفسي ايله ياشادان آناوآنالارا ابدي عشق وسونسوز حؤرمتين رمزي افاده سينده، بوسولغون يارپاقلاري…
عؤمور بويو آغيرعذاب ومشقتلي حيات شرايطينده، ايتگين اوغول يوللارينا نگران گؤزلردن قانلي حسرت سئلي آخيدان زاواللي آنام منظر بانو مينائي نين عزيز خاطره سينه اتحاف ائديرم.
علي مينائي تبريزي واوستاد شهريارين منياتورلارين چاپي ونشري حاقيندا تاپشريغي: اينجانب سيدمحمدحسين بهجت تبريزي (شهريار) به جناب آقاي دكترعلي نصرت الله مينائي اختيار مي دهم كه درمصورساختن منظومه حيدربابا به سبك مينياتوربه تناسب مفهوم اشعار اقدام نموده ودرجهاني ساختن آن تصويرها كوشش بعمل آورند. ولي اگربناباشدازچاپ خود اشعار حيدربابا وفروش آن استفاده مادي هم داشته باشند حق التاليفي هم براي فرزندان اين حقيرمنظور وارسال فرمايند. تبريز هفدهم اردي بهشت57 شمسي سيدمحمدحسين شهريار.
و اوندان سونرا تبريزدن محمود ملماسي نين (م.آزرم تبريزي) نين گؤزل نستعين خطي ايله علي مينائيه اونون قارداشي اسرافيل مينائي نين وسيله سي ايله گؤندرديكي مكتوب يئرآلميشدير. مكتوبدا م.آزرم مينياتورلارين حيدربابانين دونيا مينياتورلاري آراسيندا حيدرباباوشهريارين ابديلشمه سينه اينام بسله يه رك اثرين چاپ اولماسينا يارديم ائتمك اوچون اوگون( 18تير 1368) ده اؤز آلديغي مختصرمعاشدان مين تومن تقديم ائده بيله جگينه وعده قويور.
سونرا رسام اللي صحيفه ليك مفصل بيرآراشديرمادا حيدربابا منظومه سي نين بديعي خصوصيتلريندن اونون خلق حياتي ايله اكيز باغليليقلاريندان واوندا تصوير ائديلن صحيفه لرين، پرسوناژلارين وكند ياشاييشيندا انسانلار آراسيندا اولان ايلگيلرين وطبيعتين نه قدر رنگلره ومينياتورا اويوشدوغوندان دانييشير، جوربه جور شاهدلر گترير وفاكتلارنقل ائدير. بورادا رسامين استثنا بيرهنري سوزلر ورنگلرآراسيندا اولان اويغونلوقلاري عنوان ائتمگه، بوخصوصدا اولدوقجا دوشونمه يه لايق ملاحظه لرآرايا سورور.
اثرين بو قسمتينده مينياتورلارين اسلايدلارينا يئر وئريلميشدير. بومينياتورلاردا رسام اوستادشهريارين ايسته يي ايله باغلي، يعني مينياتورلارين سبكي، شعرلرين مفهومي ايله متناسب اولدوغونا اؤنم گؤسترميشدير.
حيدربابانين عراق شاعري عبداللطيف بندراوغلو طرفيندن عرب ديلينه منظوم ترجمه سي اونون باش سؤز وآچيقلاماايله برابر، آرشيوده مينياتورلارلا ياناشي وئريلميشدير. پروفسورصبري تبريزي رسامين حياتيندا حيدربابانين مينياتورلا شميش بندلريني انگليس ديلينه ترجمه ائتميش وهمان گئجه پروفسور غلامرضا صبري تبريزي انگلستاندان تلفون آچميش تا اوستادين تاپشيريغيني حيدربابانين انگليس ديلينه چئويريب بيتيرديگيني خبر وئرسين، تاسفلرله اوستادين قهرمان قيزي جواب وئرير ودئيير: دوكتور، آتامين داحياتي باشاچاتدي…
حيدربابايا سلامين نئچه- نئچه فارسجا ترجمه لريندن بيري ده فارسي ترجمه لري نين ان ياخشيسي نظره آلينيب وميسر اولورسا بيرجل ده چاپ اولاجاق.
صنعتكارين اوتوز ايلليك آرزوسو بو بديع اثري چاپا ياخينلاتماق وايشيق اوزونه چيخارتماقدير. او بواثري اوزون وحادثه لي سفرلرينده اوزيله داشميش واونو آذربايجان اينجه صنعت بديعي خزينه سينه اتحاف ائتمكدير. بواثري تاسف اولسون كي هنرمندين اؤز حياتيندا باش توتمادي. اميدائديريك امكاناتلي وطن داشلارين يارديمي ايله چاپ اولوب و اونجيب وعاليجناب اوستادين آرزوسوعمل مرحله سينه چاتسين.
رسامين تحقيقي اثرلري نين آراسيندا(( معاصر ايران گرافيك صنعتنده پوئتيك اوبرازلار)) (كتاب 1966دا باكيدا كريل حرففلرايله باسيلميشدير) تايي بوگونه قدرايران مطبوعاتيندا گؤرونمه سن بواثرين تاليفينده گنيش حالدا منابعدن فايدالانميش وموضوعا علمي- تكنيكي همده استتيك(گؤزلليك) نظردن ياناشميشدير. اثرده رسام بيرچوخ مسئله لري بيرينجي دفعه، اوجمله دن رنگلرين وسؤزلرين بير- بيرلرينه اويوشماق و اؤزونو هارمونيك حالتلرده گؤسترمكده اوزون اوزادي استتيك (گؤزلليك) نظريه لره چاتميشدير.
بواثرلرين آراسيندا هابئله كوراوغلو اوپراسي نين بئش آكتدا هامبورگ اونيورسيته سي نين امكداشي، مدرس ويازيچي دوكتور نعمت رحمتي نين يازديغي سناريوسو اوزه رينده ايش بيرليگي آپارميش وكوراوغلونون بويالي تصويريني بوسناريويا اختصاص وئرميش وآكتلارين (صحنه لرين) باشلانيشيندا پرسوناژلاردان،(شخصيت لردن) حادثه لرين قورولوشوندان تصويرلر وئرميشدير.
بونلاردان علاوه، رحمتليك پروفسور- دوكتور مينائي نين اونلارلا مستقل اثري، علمي- بديعي مقاله لري وبيرچوخ رسامليق اثرلري وارديركي اونلار گرك آختاريليب – آرانسين واونلارين كتابشناسليق وتصوير شناسليق فهرستلري حاضيرلانسين.
عؤمور بويو جوره به جوره ماجرالر، اولايلار وتهلكه لرايله اوز اوزه گلديگي وبير گون تبريزده اوبيري گون باكيدا، سونراسيني عراقدا وان سون ايللر آلمانيه ده اولدوغا ونئجه دئيه حيات يوكونو كوره يينده ويورد- ائل حسرتيني اوره يينده داشييان وطن اوغلو بو ائل وورغونو عؤمور بويو يورولمادان چاليشدي. اوندا تا عؤمرونون سونوناجاق بير اوشاق معصوملوغو واركويونلويو واريدي. اولدوغوجا ودوردوغوجا خيرخواه وآلچاق گؤيول ايدي وبوچوخ يازيب ياراتديغي اثرلري آراسينديا اونون ان قيمتلي شاهكاري حياتي ايدي. خاطره سي ابدي ويولونو ايزيني سئونلره ارشاد والهام منبعي اولسون. اونون پاك، روحونا رحمتلر وشفقتلر اولسون!