علی سليمانی
گونین یورغون چاغی، یورولموش بیر کاروانین یولچیسیام. دویغولاریملا چیرپینیرام- هله بیلمیرم، بو کاروان هارا گیدیر، هارا. قولاغیما گلیر بیر سس. بوسس سه گاه نغمه سیدیر یا چهارگاه، الهی نه دن اورگیمه دولوبدور آه – چوخ تانیش گلیر منه بو سس، ایله بیل خانین (1) سسدیر، خانین. ایرواندا خال قالمادیر او خال نه خالدیر قوشا دوزدیرمیسن- ده گوریم نه خالدیر بیله دوزدیرمیسن. داها منده جان قالمادی او خال نه خالدیر قوشا دوزدیرمیسن ده گوروم نه خالدی بیله دوزدیرمیسن. (2) خان تبریزده بویا باشا چاتیر- قارا باغدا اوجالیر- تبریزده اویانیر – باکیده دایانیر.
هه خانین سسدیر خانین- ناتوانین (3)روحی اوندا یوکسلیر-آغابیمین (4) نغمه سی اونلا دیله نیر. بو سس خانین سسدی. دویورام دویغولاریملا، دومانلار آراسیندا تاپا بیلمیرم اوخویانی، هر طرفدن عکس صدادیرکی گلیر قولاغیما، چاشیب قالمیشام، هیچ کیمی تاپا بیلمیرکی اوندان صورام بو کیمدیر. ایله بیل کی منه الهام اولور بو خانین سسدیر. چاشیب قالمیشام باکی ايله تبریز آراسیندا. ولیعهده باش ایمیه ن یوخسا شوشادا هارای قوپاران، خاندی. مودرک بیر قوجا چیخیر قارشیما. صوریرام بو سس هانسی خانین سسیدیر؟ قوجا تبسم له منه باخیب دیر ایلین او باشی بو باشی اولماز، نه فرقی وار، هانسی بیری اولور، اولسون، بو آذربایجان اولادینین هارایدی. اوتانیب باشیمی سالیرام آشاغی. حاق سوزه نه دیم آخی.
دیرمکی نه اولاردی بو کاروانین یولو تبریزه اولایدی. داریخمیشام تبریزین، بوروخ – بوروخ کوچلرینه، ایله بیلکی آغابیم خانیمن، حسرت قالدیغی کیمی قاراباغدا خاری بولبوله(5). فیکریمده جانلانیر قاراباغ شکسته سی(6)، اخویورام اوز، اوزومه
عزیزیم قاراباغ، شکی شیروان قاراباغ جنت دونسه تهران، ینه یادان چیخماز قاراباغ (7)
حیف اولسونکی آغابیم خانیمده بیلمیرکی تبریزیمده، تارلارین تئللری تئل – تئل، قاراباغ شکسته سی بوغازلاردا شکاست اولوب، اخوماغا، هوس یوخ، هوسده اولاندا، نفس یوخ.
آغیزلار تیکلیب گوزللر آغلایر، هرباشی پاپاقلی بوغولونی گوروب فاچیرام اوستنه، سانیرامکی ستارخاندی بو، تبریزین اسگی کوچلرینی قاریش قاریش گزیرم ، بیری دیر نه زاماندی اولوب بیری دیرکی قالیر، دمیر قاپی دربندن اردوبادا قدر، اورداندا اردبیله، خویا قدر گزمیشم ، سس سوراخ وئرن یوخدو، یوخ. بو اولیبسه، بونون مزاری وطنین هانسی گوشه سینده دیر، قالیرسا نیه ملتی بوقدر، سولغوندی
دویغولاریملا چیرپینیرام، عینالینین باشیندا، ایز قویورام تورپاغیندا داشیندا، دورورام او یالقیزمجیدین قارشیسیندا- بلکه اخویام، تانریا ایکی رکعت حاجت نمازی، دیمکی اولو تانریا، ندیر بو قارا دومان تبریزیمین باشیندا.
سرسم سرسم قالمیشام، شام کیمی اریب یانمیشام، بیلمیرکی هاردا قالمیشام، بلکه عاشیقلی کاروانین (8) اراباسیندیام من، بارنجدان گیدم سر دریه- یاز چاغی باخام یام یاشیل باداملارین،آغ اورپینه. اوندا سانارام تبریزیمده یازدی همیشه.
باخیرام نه داغ دینیر نه داش، گوزلردن توکولور یاش، بوغازلاردا کندیر، بو قارا گونلرفالان دئیل، گندندیر، بو دنیادا بیر حقیقت وار، حقیقتده، صداقت وار، اینانین بونا اینانین.
بیر قارا گینملی قادین چخیر قارشیما، گوریرم حسرتله باخیر گوز یاشیما، منه چوخ تانیش گلیر تانیش، منه اورگیم دیر بونلا دانیش، هانسی عصرین، آدامیدیر بیلمیرم اما منه حرمتله یاناشیر. آناکیمی چکیر الین باشیما، مینلرله اوشاق اونین اویودنو دینلیلر، اونی اوشاقلار سسلیر مرضیه (9) آنا، منده قوشولوب سسلیرم، سسیمه سس وریر، جان آی اوغول جان. دردیمی سویلیرم اونا، اورپگی آلتیندان بیر کلاشینکوف چیخاردیب وریر منه، تبسم له سویلیر آی اوغول داها امید قالیب بونا.
ایضاحلار
1-2-خان اصلینده گونئی آذربایجانین گورکملی صنعتکاری ابوالحسن اقبال آذرین لقبیدیر. اونون چوخ گوزل و واله ایدیجی سسی اولوب و شخصیت باخیمینداندا تواضعکار و دنیا مالینا باغلی اولمیان بیر انسان ایمیش، تبریزین اهلی اونا چوخ حرمت ائدرمیشلار. مشهوردیرکی بیرگون ولیعهد تبریزده ابوالحسن خانی دعوت ایدرکی گلیب اونون مجلیسینده اوخوسون، بو دعوتی خان قبول ائدیب گلر. خانین شیرین اخودوغو یرده کی بوتون اهل مجلس حیرتله گلمیشدی ولیعهد 100 تومن غرورلا قولوقچیا اوزادارکی خانا وئرسینلر ولیعهدین بو حرکتی خانی چوخ ناراحت ائدر پولی آلیب قویار قاباقینا. چایچی کی خانا چای گتیرنده خان ولیعهدین اوزوکیمی بارماغنین آراسیندا یوزتومنی چایچیا اوزادار و وئرر اونا دیلرکی او زامانلار یوز تومنه تبریزده نیچه ائو آلماق اولارمیش. خاندان صونرا بو لقبی شوشانین مشهور اولان خواننده سی شوشنیسکیه کی ابولحسن خانین اسلوبیندا اخودوغو ایچون ورلیب و خان آدیلا شهرت قازانیب. خالق ماهنسی ایرواندا خال قالمادی اونین شاه اثرلریندندیر.
3- خورشید بانو ناتوان آذربایجانین دلبر گوشه سی اولان قاراباغ مکتبنین گوزل و دویغولی شاعره لریندندیروآذربایجانین قدرتلی شاعره لریندن سایلیر.و ادبیات تاریخینده خان قیزی آدیلا مشهوردیر و قاراباغدا خیریه چیلیکله مشغول اولوب.
4-آغابیم خانیم قاراباغین حاکیمی ابراهیم خلیل خانین قیزی کی آتاسی اونو باشقا بیر کسی سئوه سئوه سیاسی مصلحتلر اساسیندا فتحعلی شاهین ساراینا گوندریر. سارایدا شاهین آن سئودیگی قادینلاردان اولسادا اما سارای محیطی اونو قانع ایتمیر حیاتنین صونونا قدر قاراباغ حسرتیله یاشیر و بو شعر آغابیم خانیما منسوبدیر
عزیزیم قاراباغ، شکی شیروان قاراباغ جنت دونسه تهران، ینه یادان چیخماز قاراباغ آغابیم خانیمی وفاتیندان صونرا قم شهرینده امام رضانین باجیسی حضرت معصومعه نین حریمینده دفن اولوب.
5- خاری بلبل بیر گول آدیدیر تکجه قاراباغا عاید اولان بیتگدیربو بیتگی قاراباغدا ن صونرا هیچ یاندا بیتمیر.
6- قاراباغ شکسته سی آذربایجان موسیقی مکتبینده موقام دستگاهلاریندان سایلیرکی قارباغدا وجوده گلیب و تاریخ بویو تکمیل له شیبدیر و بو دستگاهی اخویانلارین ان گوجلی لریده ایله بو دیاردا بویا باشا چاتیبلار هر ایکی خانلار هم تبریزین خانی و هم شوشانین خانی چوخ گوزل بو موقامی اخویارمیشلار ینی اخویانلارداندا رحمتلیک قدیر رستموف و باشقالاری و تبریزین گنج اخویانی ناصر عطا پوردا گوزل ایفا ایدیر امید ایدریکی نبریزین خانی نین یولونو گیده جک.
7-ردیف 4 لازیمی ایضاحات وریلدی.
8- عاشیقلی کاروان آذربایجانین معاصر گورکملی شاعری مفتون امینی نین اثرینه اشاره دیر. بارنجدان سردری ده تبریزین کتدلریندندیرکی اریکله باداملاری چوخ دادلی و مشهوردو اما ایندی تبریزین محله لری سایلیلار
9- مرضیه احمدی اسکولی آذربایجانین مبارز قادین شاعری کی شاه رژیمی علیهنه سلاحلی مبارزه ده شهید اولوبدور اونا اشاره دیر.